ICO: Các yếu tố kinh tế vĩ mô và tiền tệ tác động đến thị trường cà phê

ICO: Các yếu tố kinh tế vĩ mô và tiền tệ tác động đến thị trường cà phê

Giá cà phê tiếp tục chịu tác động bởi các khuynh hướng kinh tế vĩ mô, trong khi có rất ít thông tin cơ bản hỗ trợ các thị trường cà phê.

Theo Tổ chức Cà phê Quốc tế (ICO), giá cà phê arabica trong tháng 8 đã chạm mức thấp nhất trong vòng 19 tháng khi các thị trường hàng hóa trên toàn cầu chịu ảnh hưởng tiêu cực bởi xu thế giảm giá của các đồng tiền ở các thị trường mới nổi và tin kinh tế Trung Quốc. Sự thiếu chắc chắn có thể tăng thêm do các báo cáo cho biết hiện tượng El Niño năm nay có thể là một trong những hiện tượng mạnh nhất trong lịch sử, có khả năng làm gián đoạn thời điểm có mưa và thay đổi lượng mưa ở vài nước sản xuất cà phê.

Xuất khẩu cà phê toàn cầu tháng 7 đạt 9,6 triệu bao, giảm 3,6% so với cùng kỳ năm ngoái, trong khi tổng xuất khẩu cà phê 10 tháng đầu niên vụ 2014/15 của toàn cầu giảm 2,8% đạt 92,9 triệu bao. Conab báo cáo dự trữ cà phê tư nhân tại Brazil giảm 849.000 bao trong niên vụ 2014/15 xuống mức 14,4 triệu bao vào cuối tháng 3/2015.

Chỉ báo tổng hợp ICO (biểu đồ ngày) đã tăng nhanh vào đầu tháng 8, đạt mức cao nhất 12 tuần tại 128,16 cent/lb. Tuy nhiên, đà giảm giá tiếp tục ở đồng real của Brazil (BRL), đồng peso của Colombia (COP) và đồng VND của Việt Nam cùng với đà giảm giá các thị trường hàng hóa đã thúc đẩy chỉ báo này giảm xuống mức thấp tại 114,21 cent/lb. Giá trị trung bình tháng 8 chốt ở mức 121,21 cent/lb, tăng 1,2% so với tháng 7 nhưng vẫn là mức thấp nhất thứ hai kể từ tháng 1/2014.

Về các chỉ báo nhóm, tất cả ba nhóm Arabica đạt mức trung bình tháng 8 cao hơn tháng 7, trong đó nhóm Colombian Milds, Other Milds và Brazilian Naturals lần lượt tăng 1,7%, 1,6% và 2,9%. Trong khi đó nhóm Robustas giảm 1,5% xuống mức 85,78 cent/lb, giá trị tháng thấp nhất trong vòng 21 tháng. Do đó chênh lệch Arabica/Robusta tăng nhẹ trong khi tính biến động giá cũng tăng đáng kể trong tháng 8.

Theo Tổ chức Khí tượng Thế giới (WMO), hiện tượng El Niño hiện tại ở Thái Bình Dương là hiện tượng mạnh nhất kể từ năm 1997/98, và có khả năng là một trong những hiện tượng El Niño mạnh nhất kể từ năm 1950. El Niño liên quan đến tình trạng bất thường về các mô hình thời tiết tập trung ở các khu vực Thái Bình Dương tại xích đạo và gây ra do tình trạng ấm lên khác thường của các dòng hải dương tại Peru và Ecuador ở đông Thái Bình Dương và tình trạng mát lạnh không thường xuyên của các dòng hải dương ở tây Thái Bình Dương. Hiện tượng này ảnh hưởng đáng kể đến các mô hình lượng mưa trên thế giới, thường gây ra điều kiện hạn hán nghiêm trọng tác động đến Australia, gây mưa to tại miền đông Châu Phi và lũ lụt ở Nam Mỹ. Hiện tượng này có thể tiếp diễn ít nhất cho đến cuối năm nay. Hãy còn quá sớm để đánh giá mức độ ảnh hưởng của nó đối với các nước xuất khẩu cà phê, song nó có thể ảnh hưởng đến con người và môi trường sinh thái do biến đổi khí hậu gây ra, cũng như ảnh hưởng đến cơ sở hạn tầng tại nhiềm vùng sản xuất cà phê.

Trong năm qua, các đồng tiền tại một số nước xuất khẩu, đáng chú ý nhất là Brazil và Colombia, đã giảm giá đáng kể so với đồng USD, theo minh họa ở Biểu đồ 5. Kể từ tháng 9/2014, đồng real của Brazil (BRL) và đồng peso của Colombia (COP) đều giảm giá hơn 50%, phản ánh tình hình kinh tế trong nước suy thoái cũng như các khuynh hướng kinh tế vĩ mô toàn cầu suy giảm. Đồng rupiah của Indonesia cũng giảm gần 20% và thậm chí VND của Việt Nam (thường được neo giá so với đồng USD trong biên độ tương đối hẹp) đã giảm khoảng 6% trong năm qua.

Ảnh hưởng giảm giá từ các đồng tiền này làm tăng sức ép giảm giá cà phê do khuyến khích người nông dân và các nhà xuất khẩu sẵn sàng bán cà phê nhiều hơn ra thị trường quốc tế, thậm chí giá cà phê thế giới duy trì xu thế giảm.

Điều này có thể được thấy rõ ở xuất khẩu cà phê Brazil từ đầu năm 2015 đến nay. Trong khi sản lượng cà phê niên vụ 2014/15 giảm xuống mức thấp nhất 3 năm tại mức 45,3 triệu bao theo số liệu của Conab (công ty cung ứng quốc gia của Brazil) thì xuất khẩu cà phê cùng niên vụ đã đạt mức kỷ lục 36,9 triệu bao, với tiêu thụ trong nước khoảng 21 triệu bao. Nguyên nhân xuất khẩu cà phê tăng như vậy là do sử dụng nguồn cà phê dự trữ tích lũy qua hai mùa trước đó, tỷ giá hối đoái đồng real giảm khuyến khích khối lượng xuất khẩu tăng. Theo Biểu đồ 6, khối lượng xuất khẩu cà phê tháng qua 3 tháng gần nhất giảm nhẹ so với cùng kỳ năm ngoái, nhưng vẫn cao hơn so với niên vụ 2012/13 và niên vụ 2013/14.

Ngoài ra, Conab đã công bố khảo sát dự trữ cà phê cuối vụ 2014/15 của bộ phận tư nhân (ngày 31/3/2015) đã giảm 849.000 bao tức giảm 5,6% so với cùng kỳ niên vụ trước, đạt 14,4 triệu bao. Có thể nguồn dự trữ này đã giảm trong những tháng gần đây do tiêu thụ cho xuất khẩu. Nhìn chung, giá cà phê tiếp tục chịu tác động bởi các khuynh hướng kinh tế vĩ mô, trong khi có rất ít thông tin cơ bản hỗ trợ các thị trường cà phê. Xuất khẩu cà phê toàn cầu giảm nhẹ trong 6 tháng qua cho nên thị trường thế giới vẫn đủ nguồn cung trong thời điểm hiện nay. Tuy nhiên, hiện tượng El Niño được kỳ vọng phát triển trong vài tháng tới có thể khiến cho triển vọng sản lượng cà phê thiếu chắc chắn.

-----------------------

Chú thích:

- Nhóm cà phê arabica tự nhiên Brazil (Brazil Naturals): Cà phê arabica tự nhiên (không chế biến ướt) được sản xuất từ các nước Brazil, Ethiopia, Paraguay

- Nhóm cà phê robusta (Robustas): Cà phê robusta được sản xuất từ các nước Angola, Indonesia, Philippines, Uganda, Zaire và nhóm các nước thuộc Tổ chức Cà phê Châu Phi và Madagasca (OAMCAF)

- Nhóm cà phê arabica dịu nhẹ khác (Other Milds): Cà phê arabica dịu nhẹ (chế biến ướt) được sản xuất từ các nước Bolivia, Burundi, Costa Rica, Cuba, Cộng hòa Dominica, Ecuador, El Salvador, Guatemala, Haiti, Honduras, Ấn Độ, Jamaica, Malawi, Mê-hi-cô, Nicaragua, Panama, Papua New Guinea, Peru, Rwanda, Venezuela, Zambia, Zimbabwe

- Nhóm cà phê dịu nhẹ Colombia (Colombian Milds): Cà phê arabica dịu nhẹ (chế biến ướt) được sản xuất từ các nước Colombia, Kenya, Tanzania

Trúc Gia – Biên tập viên của 123chienluoc